Uiteindelijk moeten ook spaarrekeningen ‘PSD-proof’ zijn

Leestijd: 4 minuten

Eind vorig jaar zette de minister van financiën de deur weer op een grote kier. Spaarrekeningen en spaarbanken vallen mogelijk toch onder de reikwijdte van de nieuwe betaalwet. Dit betekent goed nieuws voor innovatie en financieel inzicht, maar ook een andere business case voor banken en werk aan de winkel voor gespecialiseerde (online) spaarbanken. En mocht de deur toch alsnog dichtgaan, dan lijkt het voor deze banken toch zaak om op tijd PSD2-proof te zijn.

Medio dit jaar leek het voor menigeen nog duidelijk. Volgens een voorlopige conclusie van het Europese Hof van Justitie hoefde ING Diba A.G., een Oostenrijkse onlinedochter van ING, derden geen toegang te geven tot rekeninginformatie van spaarrekeningen. Volgens het Hof viel een onlinespaarrekening met een vaste tegenrekening, een ook in Nederland gebruikelijk type, namelijk niet onder de definitie van ‘betaalrekening’. Het FD concludeerde daarop, en met hen meerdere organisaties, dat dit type spaarrekeningen daardoor ook niet onder de reikwijdte van de nieuwe betaalwet PSD2 zou vallen.

Deze nieuwe betaalwet PSD2 (revised Payment Services Directive) vervangt een eerdere Europese richtlijn en heeft als kern dat banken veilig toegang kunnen geven tot betaaldata. Hiermee dwingt PSD2 innovatie in financiële diensten af doordat allerlei technologische toepassingen beschikbaar komen voor bijvoorbeeld het geautomatiseerd creëren van inzicht in iemands financiële situatie. Maar waarom zou dit niet gelden voor spaarrekeningen? Als je inzicht wil in je totale financiële situatie, dan horen daar toch ook spaartegoeden bij?

Logisch wellicht, maar juridisch niet geregeld. In de eerdere Europese richtlijn (PSD1) is namelijk alleen het begrip ‘betaalrekening’ gedefinieerd. Een spaarrekening waarmee je niet rechtstreeks naar anderen geld kan overmaken valt hier in principe niet onder. Omdat de nieuwe richtlijn (PSD2) de definitie van ‘betaalrekening’ niet heeft verandert, zorgt deze ‘omissie’ al langere tijd voor onduidelijkheid in de markt, met name bij banken en spaarbanken.

Banken moeten straks veilig toegang tot betaaldata bieden en zijn omwille van regulatory compliance dan ook al geruime tijd bezig hun systemen en organisaties aan te passen. Deze veilige toegang moet bovendien gratis zijn waardoor banken aanzienlijke investeringen in tijd en geld  moeten doen zonder dat daar directe inkomsten tegenover staan. Als banken geen plicht hebben tot het bieden van velige èn gratis toegang tot spaarrekeningen, verandert dit voor hen de business case. Voor specifiek de toegang tot betaaldata van spaarrekeningen kunnen ze dan namelijk een toegangsfee vragen. De juridische reikwijdte van PSD2 heeft dus impact op het verdienmodel, en daarmee ook op de business case van banken.

De impact van de reikwijdte van PSD2 op de business case van gespecialiseerde onlinespaarbanken is mogelijk nog groter. Deze ‘spaarbanken’ hoeven namelijk nu geen veilige toegang te realiseren (want ze bieden alleen spaarrekeningen aan) en hebben vaak ook niet altijd geïnvesteerd in überhaupt een vorm van elektronische toegang. Ze kunnen in tegenstelling tot reguliere banken ook niet meeliften op de reeds benodigde investeringen voor de verplichte toegang tot betaalrekeningen. Als ze wel investeren in veilige toegang kunnen ze hiervoor een toegangsfee vragen. Tenminste, zolang spaarrekeningen niet onder PSD2 vallen. De voortdurende onzekerheid over de reikwijdte van PSD gaf dus onduidelijkheid over zowel de regulatory compliance als de business case van spaarbanken.

De berichtgeving medio dit jaar over de beperkte reikwijdte van PSD2 werd dan ook positief ontvangen door banken en spaarbanken. Zij werden hiermee immers zelf regisseur van de regulatory change die zij willen realiseren (bij spaarrekeningen) in plaats van lijdend voorwerp van regulatory compliance (zoals bij betaalrekeningen). Toen het Europese Hof begin oktober haar eerder voorlopige uitspraak definitief maakte was er volgens verschillende media dan ook eindelijk duidelijkheid: spaarrekeningen vallen niet onder PSD2. Totdat afgelopen week minister Hoekstra (in antwoorden op vragen van de Tweede Kamer) nieuw licht wierp op deze zaak.

In zijn brief geeft Hoekstra aan dat de uitspraak van het Europese Hof moet worden gelezen in de context van PSD1 (de eerdere richtlijn) en dat de definitie van betaalrekening is uitgelegd aan de hand van de doelen van die richtlijn. In de tijd van PSD1 bestonden veel van de nieuwe betaaldiensten echter niet en dus kan ‘helaas niet worden opgemaakt of dezelfde overwegingen gelden voor de reikwijdte van het begrip betaalrekening onder PSD2’. Hoekstra vindt de onduidelijk hierover –  en de mogelijke verschillen in interpretatie tussen Europese landen – wel vervelend en gaat de kwestie ‘nogmaals’ voorleggen aan de Europese Commissie.

De doelen van PSD2 zijn helder: het creëren van meer concurrentie op de betaalmarkt en het bevorderen van innovatie en de beveiliging van betaaldiensten. Hiermee is PSD2 een belangrijk stap in de trend van open banking, het aanbieden van innovatieve diensten op basis van het delen van financiële data. Deze trend heeft zich tot op heden in Nederland, bij gebrek aan PSD2, nauwelijks gemanifesteerd, maar is op basis van groeiende technologische mogelijkheden en steeds kritischere klant mijns inziens onvermijdelijk. Klanten zullen in de toekomst hun financiële dienstverleners hierop uitzoeken. Misschien wel op advies van diezelfde nieuwe, innovatieve partijen die hen als tussenpartijen gaan bedienen. Waarom bij de ene bank bankieren als een andere zich (gratis) openstelt voor veilige toegang tot alle financiële data? Inclusief spaarrekeningen, creditcardrekeningen, etc. Banken en spaarbanken doen er dus goed aan om hun strategie te herijken, hun business cases te herzien en hun systemen voor te bereiden op veilige toegang. Op termijn zal dit niet alleen een eis vanuit compliance blijken maar vooral een belangrijke differentiator richting klanten.

Noot: Dit artikel werd eerder gepubliceerd op Turner.nl.

Photo credits: rawpixel on Unsplash

0 antwoorden

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.